Branże

Prawo antymonopolowe zakazuje zawierania umów dystrybucyjnych (tj. porozumień), których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów przewiduje przy tym szereg instrumentów relatywizujących obowiązujące restrykcje, co ma na celu m. in. utrzymanie w obrocie takich umów (porozumień), które mimo kontrowersyjnych postanowień przyczyniają się do rozwoju konkurencji na rynku.

Wpływ na ocenę danej umowy dystrybucyjnej jako zgodnej lub sprzecznej z prawem mają przede wszystkim takie czynniki jak treść jej postanowień, potencjał ekonomiczny stron umowy i szczególne uwarunkowania danego rynku właściwego.

Umowy dystrybucyjne, które wyłączają swobodę odbiorców (dystrybutorów) w pewnych obszarach, np. poprzez narzucenie im sztywnych cen dalszej odsprzedaży towaru, mogą ograniczać konkurencję na rynku właściwym i tym samym stanowić porozumienie o charakterze antykonkurencyjnym. Szczególnym ryzykiem w opisanym zakresie obarczone są tzw. umowy dystrybucyjne wyłączne i selektywne. 

W przypadku dystrybucji wyłącznej strony umowy postanawiają, że dostawca będzie dostarczać towary tylko danemu dystrybutorowi, a dystrybutor ten będzie odsprzedawać otrzymane produkty na ściśle określonym terytorium, z wyłączeniem innych obszarów.

Umowa dystrybucji selektywnej, w przeciwieństwie do wyłącznej, nie ogranicza aktywności stron umowy do jednego dystrybutora i jednej opcji odsprzedaży towaru, lecz do kilku dystrybutorów i kilku wariantów odsprzedaży.

Obydwa opisane rodzaje umów dystrybucyjnych mogą prowadzić do niedozwolonego podziału rynku i tym samym naruszać prawo ochrony konkurencji.

Jednoznaczna ocena danej umowy dystrybucyjnej wymaga jednak szczegółowej analizy zarówno jej postanowień, jak i uwarunkowań danego rynku właściwego.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może nałożyć na przedsiębiorcę, który choćby w sposób nieumyślny dopuścił się naruszenia przepisów antymonopolowych, karę pieniężną w wysokości do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.

Odpowiedzialności prawnej uregulowanej w prawie antymonopolowym podlega  również osoba zarządzająca przedsiębiorcą (np. spółką), która w ramach sprawowania swojej funkcji, w czasie trwania stwierdzonego naruszenia przepisów antymonopolowych, umyślnie dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do tego naruszenia. W opisanej sytuacji Prezes UOKiK może nałożyć na taką osobę karę pieniężną w wysokości do 2.000.000,00 zł.

Co więcej, wadliwie skonstruowana umowa dystrybucyjna może też skutkować odpowiedzialnością prawną na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji lub ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi

Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego za wady fizyczne i prawne towaru.

Rzecz sprzedana jest obciążona wadą prawną, jeśli stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu.

Wada fizyczna polega zaś na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Rzecz sprzedana jest niezgodna z umową przede wszystkim, jeżeli:

• nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w oznaczony w umowie  albo wynikający z okoliczności lub jej przeznaczenia;
• nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
• nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
• została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Przyjmuje się, że rzecz sprzedana ma wadę fizyczną również w przypadku nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.

Sprzedawca odpowiada za wady fizyczne, które istniały w chwili przejścia niebezpieczeństwa zniszczenia lub utraty rzeczy na kupującego (tj. co do zasady w chwili wydania rzeczy kupującemu), a także za wady, które ujawniły się później, lecz których źródłem była przyczyna tkwiąca pierwotnie w rzeczy sprzedanej.

Ustawa o prawach konsumenta nakłada na przedsiębiorcę prowadzącego sprzedaż towarów na rzecz konsumentów szereg przedkontraktowych obowiązków informacyjnych. Zgodnie z obowiązującymi normami przedsiębiorca przed zawarciem umowy sprzedaży zobowiązany jest do poinformowania konsumenta m. in. o:

• głównych cechach towaru,
• swoich danych identyfikujących,
• łącznej cenie towaru wraz z podatkami,
• stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania reklamacji,
• przewidzianej przez prawo odpowiedzialności przedsiębiorcy za jakość świadczenia,
• treści usług posprzedażnych i gwarancji.

W przypadku tradycyjnej sprzedaży konsumenckiej przedsiębiorca nie jest zobligowany do przyjęcia towaru zwróconego przez konsumenta.  Akceptowanie zwrotów pełnowartościowych produktów jest jedynie wyrazem wewnętrznej polityki handlowej danego podmiotu.

Jednakże w sytuacji, gdy sprzedany konsumentowi towar ma wady, na przedsiębiorcy (sprzedawcy) ciąży obowiązek rozpatrzenia zgłoszonej reklamacji. Konsument może przy tym dochodzić przysługujących mu roszczeń z tytułu rękojmi niezależnie od praw przyznanych mu na mocy gwarancji. Zatem kwestia, czy konsument w danej sytuacji skieruje swoje roszczenia do sprzedawcy, czy do gwaranta (np. producenta), pozostaje wyłącznie w jego gestii. Wszelkie działania przedsiębiorcy (sprzedawcy) mające na celu ograniczenie wyżej opisanych uprawnień konsumenta są sprzeczne z prawem.

Przedsiębiorca zobowiązany jest do przeprowadzenia postępowania reklamacyjnego w terminie 14 dni od zgłoszenia reklamacji. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje przyjęciem, że żądanie zgłoszone przez konsumenta jest uzasadnione.

Poza szczególnymi skutkami w postaci np. przyjęcia fikcji rozpatrzenia reklamacji zgodnie z żądaniem konsumenta, czy też ustalenia, że dana umowa z konsumentem nie została skutecznie zawarta, a także możliwą odpowiedzialnością odszkodowawczą przedsiębiorcy względem konsumenta, podmiot organizujący sprzedaż konsumencką w sposób nieodpowiadający obowiązującym przepisom naraża się na zarzut:

• naruszenia zbiorowych interesów konsumentów,
• stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych,
• popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji.

Ustawodawca w sposób szczególny chroni konsumenta dokonującego zakupów przez Internet, co wiąże się z dodatkowymi obowiązkami po stronie przedsiębiorcy.

Niezależnie od podstawowych obowiązków informacyjnych opisanych w punkcie powyżej, przedsiębiorca prowadzący sklep internetowy zobligowany jest przed zawarciem umowy sprzedaży dodatkowo poinformować konsumenta m. in. o:

• sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy;
• kosztach zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy;
• obowiązku przedsiębiorcy dostarczenia rzeczy bez wad;
• treści gwarancji i usług posprzedażowych oraz sposobie ich realizacji.

Procedura dokonywania zakupu w sklepie internetowym przedsiębiorcy powinna zostać zorganizowana w taki sposób, aby konsument przed złożeniem zamówienia wyraźnie potwierdził, że wie, że zamówienie to pociąga za sobą obowiązek zapłaty. Jeżeli złożenia zamówienia wymaga kliknięcia w przycisk na stronie internetowej, to powinien on być oznaczony słowami ,,zamówienie z obowiązkiem zapłaty'' lub innym, równoważnym i jednoznacznym sformułowaniem. Niespełnienie opisanego wymogu przez przedsiębiorcę skutkuje przyjęciem, że umowa z konsumentem nie została skutecznie zawarta.

Konsument zachowuje prawo do odstąpienia od umowy i zwrotu towaru bez podawania przyczyny w terminie 14 dni od momentu objęcia towaru w posiadanie. Po stronie przedsiębiorcy oznacza to bezwarunkowy nakaz przyjęcia produktu zwróconego przez konsumenta, jeśli produkt ten nie był używany i nie został uszkodzony.

Instytucja rękojmi chroni nie tylko konsumenta w relacji przedsiębiorcą, ale również przedsiębiorcę w relacji z innym przedsiębiorcą.

W obrocie profesjonalnym możliwość skorzystania z uprawnień wynikających z rękojmi uzależniona jest od uprzedniego wykonania przez przedsiębiorcę (odbiorcę, kupującego) następujących czynności:

 - zbadania sprzedanej rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju (tj. np. zaraz po  wyładunku danej partii towaru) oraz

- niezwłocznego zawiadomienia sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później,  zawiadomienia sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.

Niedopełnienie wyżej przytoczonych warunków skutkuje po stronie przedsiębiorcy bezpowrotną utratą uprawnień wynikających z rękojmi.

Co więcej przedsiębiorca, który wprowadził już wadliwy towar do obrotu i poniósł w związku z tym koszty w wyniku skierowanych do niego przez konsumentów roszczeń z tytułu rękojmi, może żądać naprawienia poniesionej w ten sposób szkody od poprzedniego sprzedawcy, wskutek działania lub zaniechania którego rzecz stała się wadliwa.

Niezależnie od powyższego, przedsiębiorca poszkodowany wskutek nierzetelnego działania swojego kontrahenta (np. dostawcy) może również podnieść roszczenia odszkodowawcze na zasadach ogólnych.

Przedsiębiorca (sprzedawca), który nie będąc producentem zbył w zakresie swojej działalności gospodarczej produkt niebezpieczny, może odpowiadać za szkody wyrządzone przez ten produkt osobom trzecim.

Zgodnie z ustawą za niebezpieczny uznaje się produkt niezapewniający bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać uwzględniając jego normalne użycie. O tym, czy produkt jest bezpieczny, decydują okoliczności z chwili wprowadzenia go do obrotu, a zwłaszcza sposób zaprezentowania go na rynku oraz podane konsumentowi informacje o jego właściwościach. Produkt nie może być uznany za niezapewniający bezpieczeństwa tylko dlatego, że później wprowadzono do obrotu podobny produkt ulepszony.

W sytuacji gdy produkt wyrządza szkodę podczas normalnego używania go przez poszkodowanego, przyjmuje się, że przyczyną  powstania szkody była niebezpieczna właściwość produktu.

Przedsiębiorca (sprzedawca) może uwolnić się od odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez produkt niebezpieczny jeśli w ciągu miesiąca od daty zawiadomienia o szkodzie wskaże poszkodowanemu:

• dane producenta lub
• dane podmiotu podającego się za producenta lub
• dane importera produktu lub
• dane poprzedniego sprzedawcy produktu.

Przepisy o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny nie wyłączają odpowiedzialności za szkody na zasadach ogólnych, za szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady i gwarancji jakości.

„Opłatami półkowymi” nazywane są potocznie nieuczciwe opłaty zastrzegane przez sklepy wielkopowierzchniowe w zamian za sam fakt przyjęcia towaru od dostawcy do sprzedaży (opłata za umieszczenie towaru na półce).

Odpowiednio do art. 15 ust. 1 pkt 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ograniczanie dostępu do rynku, w szczególności poprzez pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży, jest sprzeczne z prawem.

Tzw. „zakaz pobierania opłat półkowych” został wprowadzony do polskiego systemu prawnego w 2002 r. Senat dokonując opisanej nowelizacji dał wyraz „swemu przekonaniu o naganności stosowania przez duże sklepy praktyk pobierania dodatkowych opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży”.

Ustawa zakazuje nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej przedsiębiorcom, a w tym zarówno odbiorcy towarów względem dostawcy, jak i dostawcy względem nabywcy.

Zakres zastosowania ustawy został przy tym zawężony do obrotu produktami rolnymi oraz spożywczymi. Tym samym ustawa nie dotyczy transakcji mających za przedmiot np. urządzenia elektroniczne, pasze, produkty lecznicze, kosmetyki czy też wyroby tytoniowe.

Co istotne, nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej nie zostało uzależnione od posiadania przez przedsiębiorcę wiodącej pozycji na rynku właściwym. Innymi słowy, ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej może znaleźć zastosowanie również do takiego działania przedsiębiorcy, które nie może zostać uznane za nadużywanie pozycji dominującej w rozumieniu prawa antymonopolowego.

Są to jakiekolwiek substancje lub produkty, przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone, przeznaczone do spożycia przez ludzi lub których spożycia przez ludzi można się spodziewać.

Za produkt spożywczy uważa się przy tym napoje, gumę do żucia i wszelkie substancje, łącznie z wodą, świadomie dodane do żywności podczas jej wytwarzania, przygotowania lub obróbki.

„Przewaga kontraktowa” w rozumieniu ustawy to sytuacja:

• nabywcy względem dostawcy, w której dla dostawcy nie istnieją wystarczające i faktyczne możliwości zbycia produktów rolnych lub spożywczych do innych nabywców oraz występuje znaczna dysproporcja w potencjale ekonomicznym na korzyść nabywcy, albo
• dostawcy względem nabywcy, w której dla nabywcy nie istnieją wystarczające i faktyczne możliwości nabycia produktów rolnych lub spożywczych od innych dostawców oraz występuje znaczna dysproporcja w potencjale ekonomicznym na korzyść dostawcy.

Ustawa nie zakazuje przedsiębiorcom każdego wykorzystywania przewagi kontraktowej, a jedynie takiego, które jest nieuczciwe. Określenie charakteru danej praktyki, tj. jej ocena jako uczciwej lub nieuczciwej, wymaga każdorazowo wnikliwej analizy postanowień konkretnej umowy oraz przebiegu współpracy między stronami.

O nieuczciwym charakterze wykorzystywania przewagi kontraktowej mogą świadczyć m. in. następujące zachowania odbiorcy towarów względem dostawcy lub dostawcy względem odbiorcy:

• nieuzasadnione rozwiązanie umowy lub zagrożenie rozwiązaniem umowy
• przyznanie wyłącznie jednej stronie uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia
• uzależnianie zawarcia lub kontynuowania umowy od przyjęcia lub spełnienia przez jedną ze stron innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy
• nieuzasadnione wydłużanie terminów płatności za dostarczone produkty rolne lub spożywcze.

Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.

Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd oraz agresywną praktykę rynkową, a także stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk.

Praktykę rynkową uznaje się za wprowadzającą w błąd, jeżeli działanie przedsiębiorcy w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął.

Wprowadzające w błąd działanie może dotyczyć w szczególności:

• istnienia produktu, jego rodzaju lub dostępności;
• cech produktu, w szczególności jego pochodzenia geograficznego lub handlowego, ilości, jakości, sposobu wykonania, składników, daty produkcji, przydatności, możliwości i spodziewanych wyników zastosowania produktu, wyposażenia dodatkowego, testów i wyników badań lub kontroli przeprowadzanych na produkcie, zezwoleń, nagród lub wyróżnień uzyskanych przez produkt, ryzyka i korzyści związanych z produktem;
• obowiązków przedsiębiorcy związanych z produktem, w tym usług serwisowych i procedury reklamacyjnej, dostawy, niezbędnych usług, części, wymiany lub naprawy;
• praw konsumenta, w szczególności prawa do naprawy lub wymiany produktu na nowy albo prawa do obniżenia ceny lub do odstąpienia od umowy;
• ceny, sposobu obliczania ceny lub istnienia szczególnej korzyści cenowej;
• rodzaju sprzedaży, powodów stosowania przez przedsiębiorcę praktyki rynkowej, oświadczeń i symboli dotyczących bezpośredniego lub pośredniego sponsorowania, informacji dotyczących sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorcy lub jego przedstawiciela, w tym jego imienia i nazwiska (nazwy) i majątku, kwalifikacji, statusu, posiadanych zezwoleń, członkostwa lub powiązań oraz praw własności przemysłowej i intelektualnej lub nagród i wyróżnień.

Praktyka rynkowa może też wprowadzać w błąd przez zaniechanie. Ma to miejsce w sytuacji, gdy przedsiębiorca pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął.

Przy ocenie, czy praktyka rynkowa wprowadza w błąd, uwzględnia się wszystkie elementy oraz okoliczności wprowadzenia produktu na rynek, w tym sposób jego prezentacji.

Praktykę rynkową uznaje się za agresywną, jeżeli przedsiębiorca przez niedopuszczalny nacisk w znaczny sposób ogranicza lub może ograniczyć swobodę wyboru przeciętnego konsumenta lub jego zachowanie względem produktu, i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez niego decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął.

Za niedopuszczalny nacisk uważa się każdy rodzaj wykorzystania przewagi wobec konsumenta, w szczególności użycie lub groźbę użycia przymusu fizycznego lub psychicznego, w sposób znacznie ograniczający zdolność przeciętnego konsumenta do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej umowy.

Przy ocenie, czy praktyka rynkowa jest agresywna, należy uwzględnić wszystkie jej cechy i okoliczności wprowadzenia produktu na rynek, a w tym między innymi czas, miejsce, rodzaj lub uciążliwość danej praktyki.

Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym przewiduje katalog ponad trzydziestu enumeratywnie wyliczonych praktyk, które z uwagi na swoją dolegliwość uznawane są za nieuczciwe w każdych warunkach, a więc bez względu na ocenę dodatkowych okoliczności towarzyszących ich stosowaniu.

Tytułem przykładu wskazać można następujące praktyki rynkowe, które znalazły się na „czarnej liście” i których stosowanie jest bezwzględnie zakazane:

• reklama przynęta, która polega na propozycji nabycia produktu po określonej cenie, bez ujawniania, że przedsiębiorca może mieć uzasadnione podstawy, aby sądzić, że nie będzie w stanie dostarczyć lub zamówić u innego przedsiębiorcy dostawy tych lub równorzędnych produktów po takiej cenie, przez taki okres i w takich ilościach, jakie są uzasadnione, biorąc pod uwagę produkt, zakres reklamy produktu i oferowaną cenę;
• twierdzenie, że produkt będzie dostępny jedynie przez bardzo ograniczony czas lub że będzie on dostępny na określonych warunkach przez bardzo ograniczony czas, jeżeli jest to niezgodne z prawdą, w celu nakłonienia konsumenta do podjęcia natychmiastowej decyzji dotyczącej umowy i pozbawienia go możliwości świadomego wyboru produktu;
• prezentowanie uprawnień przysługujących konsumentom z mocy prawa, jako cechy wyróżniającej ofertę przedsiębiorcy;
• reklamowanie produktu podobnego do produktu innego przedsiębiorcy w sposób celowo sugerujący konsumentowi, że produkt ten został wykonany przez tego samego przedsiębiorcę, jeżeli jest to niezgodne z prawdą;
• twierdzenie, w ramach praktyki rynkowej, że organizowany jest konkurs lub promocja z nagrodami, a następnie nieprzyznanie opisanych nagród lub ich odpowiedniego ekwiwalentu;
• prezentowanie produktu jako „gratis”, „darmowy”, „bezpłatny” lub w podobny sposób, jeżeli konsument musi uiścić jakąkolwiek należność, z wyjątkiem bezpośrednich kosztów związanych z odpowiedzią na praktykę rynkową, odbiorem lub dostarczeniem produktu;
• wywoływanie u konsumenta wrażenia, że usługi serwisowe dotyczące danego produktu są dostępne w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, w którym produkt ten został sprzedany, jeżeli jest to niezgodne z prawdą;
• wywoływanie wrażenia, że konsument już uzyskał, uzyska bezwarunkowo lub po wykonaniu określonej czynności nagrodę lub inną porównywalną korzyść, gdy w rzeczywistości nagroda lub inna porównywalna korzyść nie istnieje lub uzyskanie nagrody lub innej porównywalnej korzyści uzależnione jest od wpłacenia przez konsumenta określonej kwoty pieniędzy lub poniesienia innych kosztów.

Po pierwsze, przedsiębiorca stosujący nieuczciwe praktyki rynkowe naraża się na odpowiedzialność cywilną i karną na gruncie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony przez nieuczciwą praktykę rynkową, może przed sądem zażądać zaniechania danej praktyki i usunięcia jej skutków, złożenia oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych a także zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny.

Część z opisanych wyżej roszczeń może również zostać podniesiona wobec przedsiębiorcy przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Finansowego, powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów, a także przez inne krajowe lub regionalne organizacje, których celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów.

Niezależnie od powyższego, przedsiębiorca stosujący nieuczciwą praktykę rynkową podlega dodatkowo karze grzywny.

Po drugie, złamanie zakazu stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych może jednocześnie naruszać zbiorowe interesy konsumentów i skutkować odpowiedzialnością administracyjnoprawną przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na gruncie ustawy antymonopolowej.

Są to interesy szeroko pojmowanej grupy (zbiorowości) lub po prostu nieograniczonej liczby konsumentów (w tym potencjalnych klientów danego przedsiębiorcy). Nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów.

Innymi słowy, pod pojęciem zbiorowego interesu konsumenta rozumieć należy nie tyle interes danego konsumenta, co interes wspólny wszystkim konsumentom lub ich grupie.

Ustawa antymonopolowa zakazuje praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w te interesy zachowanie przedsiębiorcy, które jest jednocześnie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami.

Wskazać można następujące przykłady praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów:

• naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji
• nieuczciwe praktyki rynkowe
• czyny nieuczciwej konkurencji
  
• proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dopuścił się naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.

Ochrona zbiorowych interesów konsumentów przewidziana w ustawie nie wyłącza ochrony wynikającej z innych ustaw, w szczególności z przepisów o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.